W tym roku 1 kwietnia ruszył Powszechny Spis Ludności i Mieszkań i będzie trwał do 30 września (ze względów na pandemię rachmistrzowie nie będą nas odwiedzać w domach). Także przez Przedstawiamy najważniejsze informacje i ostrzenia dotyczące spisu, a także odpowiedź na pytanie: co nam właściwie daje ten spis powszechny?

• Każda osoba będąca mieszkańcem Polski musi się spisać, jest to obowiązkowe w innym przypadku możemy zapłacić karę.
• Każda osoba z rodziny, nawet jeśli mieszkamy pod jednym adresem, jest zobowiązana do dokonania spisu.
• Spisu możemy dokonać internetowo na stronie poprzez profil zaufany, a także poprzez infolinię spisową tel: 22 279 99 99 (infolinia działa od poniedziałku do piątku w godzinach od 8-18) lub oczekiwać na telefon rachmistrza. Jeśli ktoś nie ma możliwości dokonać spisu internetowego z powodu braku dostępu do komputera lub Internetu, w naszym Urzędzie Gminy są dostępne komputery przeznaczone do spisu.
• Pamiętajmy! W tym roku ze względu na pandemię i decyzje Generalnego Komisarza Spisowego osoby będące rachmistrzami nie będą mogły odwiedzić nas w domu i dokonać spisu. W przy przypadku kiedy ktoś zapuka do drzwi naszego domu i poda się za osobę dokonującą spisu miejmy na uwadze to, iż ta osoba z pewnością jest oszustem. Każdy rachmistrz ma swój identyfikator, dlatego w takiej sytuacji poprośmy o jego dane, aby nie zostać oszukanym i aby to nasze dane nie trafiły w niepowołane ręce. Aby sprawdzisz tożsamość rachmistrza możemy zadzwonić na infolinię spisową: 22 279 99 99. Rachmistrzowie będą dzwonić do nas z numeru: 22 828 88 88 lub 22 279 99 99.
• Jeśli nie mamy dostępu do komputera lub Internetu. Udajemy się do najbliższego urzędu w którym są udostępnione komputery przeznaczone do dokonania spisu. W naszym Urzędzie Gminy Mogilany są takie komputery, jednak korzystanie z nich jest uzależnione od sytuacji pandemicznej. Jeśli są Państwo zdecydowani na tą opcję, warto wcześniej zadzwonić do Urzędu w Mogilanach: 12 270 10 13.
• W przypadku seniorów, jeśli znamy osoby, które nie są w stanie same dokonać spisu, wesprzyjmy je i pomóżmy. Wybierzmy dla nich jak najlepsza formę dokonania spisu poprzez (infolinia spisową, samopisu internetowego w domu lub wyznaczonym punkcie spisowym).

A co by było, gdyby GUS przestał realizować spisy powszechne?

Wiecie, że to właśnie w spisach powszechnych ludności i mieszkań, realizowanych co 10 lat, zbierane są informacje o miejscu zamieszkania (nie zameldowania), informacje o wieku danej osoby czy jej statusie na rynku pracy? Te podstawowe informacje na temat ludności stanowią dla Głównego Urzędu Statystycznego jedne z najważniejszych danych.

Aby przybliżyć skalę wykorzystania danych przez inne resorty, administrację samorządową czy biznes poniżej prezentujemy przykłady wykorzystania naszych statystyk. Przyjrzyjmy się zatem poszczególnym ministerstwom, instytucjom i innym podmiotom, które na wynikach spisów opierają swoje decyzje i strategiczne plany rozwojowe.

1. Ministerstwo Finansów oblicza kwoty dotacji dla poszczególnych gmin według liczebności populacji. Musi znać stan i strukturę ludności oraz rozkład przestrzenny populacji.
2. Statystyki przygotowywane przez GUS są wyznacznikami dla tworzenia budżetu jednostek samorządu terytorialnego.
3. Ponadto wspierają one działania analityczne realizowane przez Narodowy Bank Polski określające sytuację w sferze stabilności finansowej kraju.
4. Ministerstwo Edukacji Narodowej kształtuje politykę w zakresie oświaty bazując na strukturze demograficznej ludności, liczbie i wieku dzieci.
5. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju planuje zagospodarowanie przestrzenne regionu, znając strukturę wiekową, zawodową, itp. ludności.
6. Ministerstwo Zdrowia planuje środki na ochronę zdrowia w poszczególnych regionach Polski.
7. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje politykę żywnościową w oparciu o dane nt. pogłowia i struktury terytorialnej zwierząt gospodarskich w chowie oraz trendów w hodowli tych zwierząt, a także struktury zasiewów upraw rolnych. Dane dla poziomu gmin umożliwiają realizację programów i strategii krajowych w obszarze rolnictwa i obszarów wiejskich.
8. Minister właściwy ds. budownictwa realizuje zadania państwa polegające na zaspokojeniu potrzeby mieszkalnictwa, co jest zapisane w Narodowym Programie Mieszkaniowym (NPM). Do celów NPM należą: poprawa warunków mieszkaniowych społeczeństwa, stan techniczny zasobów mieszkaniowych oraz zwiększenie efektywności energetycznej, a także zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających obecnie nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych.
9. Gminy wiejskie korzystają z wyników spisów w zakresie obliczania wskaźników zwodociągowania i skanalizowania, stanowiących jedno z kryteriów przyznawania im pomocy finansowej na operacje typu „Gospodarka wodno-ściekowa”.
10. Przedsiębiorcy sporządzają biznes plany na podstawie informacji, których podstawą są wyniki spisów powszechnych. Ponadto ci, który ubiegają się o dotacje z funduszy europejskich w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), wykorzystują informacje statystyczne konieczne do złożenia wniosków i sporządzenia studiów wykonalności projektów.
11. Inwestorzy polscy i zagraniczni poszukują nowych rynków dla rozwoju firm. W tym celu analizują szczegółowo dane statystyczne pochodzące ze spisów na poziomie lokalnym. Chcą się przekonać, czy w poszczególnych regionach pozyskają odpowiednią kadrę pracowników.
12. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań jest jedynym rzetelnym i pełnym badaniem badającym strukturę wyznaniową i etniczną kraju. Dzięki niemu można trafnie oszacować liczebność diaspor wyznaniowych oraz mniejszości etnicznych i narodowych zamieszkujących terytorium RP, jak też tworzyć programy wsparcia wychodzących naprzeciw potrzebom niniejszych grup.
13. Główny Urząd Statystyczny również wykorzystuje wyniki spisów powszechnych. Na ich postawie opracowuje bilanse stanu i struktury ludności w okresach między spisowych. Na podstawie spisów powszechnych aktualizowany jest wykaz podmiotów podlegających obserwacji statystycznej, stanowiący jednocześnie operat do badań reprezentacyjnych. Dzięki temu, przy losowaniu próby badania, skutkuje ona wysoką jakością wyników badań i szacunków wyprowadzonych na jej podstawie.
14. Polska jako członek Unii Europejskiej korzysta z dotacji unijnych, które przyznawane są m.in. w oparciu o wielkość kraju i liczebność mieszkańców, określoną wynikami ostatniego spisu.
15. Liczba miejsc w Parlamencie Europejskim związana jest z wielkością populacji, zgodnie z zasadą proporcjonalnej reprezentacji.

GUS jest częścią międzynarodowej społeczności statystyków. Jesteśmy dumni z naszych osiągnięć krajowych i chcemy je nadal rozwijać. Przeprowadzanie spisów wpływa korzystnie na postrzeganie Polski na arenie międzynarodowej jako kraju wiarygodnego, o dużym znaczeniu.

Po realizacji spisów w latach 2010/2011 Polska weszła do ścisłego grona krajów uważanych za przodujące w dziedzinie produkcji oficjalnych statystyk.

W 2020 r. polska statystyka publiczna uplasowała się na 2. miejscu na świecie, a pośród państw Europy Wschodniej na 1. miejscu, w prestiżowym rankingu Open Data Inventory (ODIN), który ocenia zakres (kompletność) i otwartość danych na stronach internetowych krajowych urzędów statystycznych.

www.spis.gov.pl / Oprac. Izabela Surówka